Không biết từ bao giờ và bằng cách nào mà sự nghi kỵ xâm
nhập con người ? Nó kết dính trong con người như thể yếu tố không được giải trừ
nơi hữu thể con người. Quả thế, có người như sinh ra cho sự nghi kỵ.
Kinh Thánh nói nhiều về sự nghi kỵ con người và hệ lụy của
nó. Nhiều người hẳn biết đến câu chuyện về con rắn trong sách Sáng Thế. Ngay
sau công trình sáng tạo của Đấng Tạo Hóa, rắn xuất hiện như con vật huyền bí đi
vào đời sống con người. Nó bắt đầu công việc mờ ám là gieo vào lòng con người sự
nghi kỵ với Đấng Tạo Hóa nhằm tách con người ra khỏi nguồn của sự sống (x. St
3). Tiếp theo sau câu chuyện này là trình thuật về sự nghi kỵ của người anh đối
với người em trong câu chuyện Ca-in và A-ben gây ra cái chết ai oán đầu tiên
trong Kinh Thánh (x. St 4). Kinh Thánh còn tiếp tục kể nhiều câu chuyện khác
như Vua Sa-un đối với Đa-vít - kẻ trung thần (x. 1Sam 18-24).
Trong văn chương – từ văn chương Tây phương cho tới Đông
phương, chúng ta còn đọc thấy đầy dẫy câu chuyện về sự nghi kỵ. Chuyện Tấm Cám
là một trong những câu chuyện văn chương Việt Nam điển hình, dù nó chỉ là câu
chuyện cổ tích và huyền thoại. Phải chăng kinh nghiệm về đời sống con người là
kinh nghiệm về sự nghi kỵ ?
Không chỉ trong văn chương, nơi đời sống thực tiễn chúng
ta trải qua cuộc chiến về sự nghi kỵ mà con người “vừa là tác nhân và là nạn
nhân”. Người ta dần thiết lập cho nhau ranh giới giữa bạn và thù, giữa lợi ích
và thất lợi, giữa quyền lực và bị quyền, giữa trên và dưới, giữa truyền thống
và ngoại lai, giữa đa số và thiểu số…. Trong tất cả cặp đối kháng đó sự nghi kỵ
bào mòn máu thịt con người làm cho nó trở nên điên cuồng, hung hăng, man trá,
thô lỗ giữa con người với nhau.
Dù thế nào thì nghi kỵ không thể là con đường xây dựng cuộc
sống con người đích thực. Nó chỉ có thể là sự hủy diệt, đặc biệt khi nó được hệ
thống hóa. Ai sinh ra nó như phương tiện để tồn tại sẽ không thể đạt tới cứu
cánh hạnh phúc trường tồn ; ai sống trong nó sẽ khó thoát khỏi vòng vây của
sự bất an. Chúng ta biết rằng tương lai của thế giới và cuộc sống của chúng ta chỉ
được đặt nền móng trên những gì là chân thật. Sự chân thật xây dựng lòng tin và
lòng tin giải thoát con người.
Phá bỏ bức tường nghi kỵ để xây dựng thế giới dựa trên những
gì chân thật và lòng tin là con đường dài mà chúng ta cần nhiều hy sinh, thiện
chí và hướng thiện. Nó đòi hỏi tiến trình giáo dục lâu dài và sám hối cá nhân
và cả cộng đoàn cách chân thành đến khi chúng ta có thể nói : “Tôi sinh ra không
phải để cho sự hận thù” và sự nghi kỵ, nhưng là cho sự tin tưởng. Đây không chỉ
là thái độ đạo đức mà còn là giá trị nhân văn.
Trần
Văn Khuê
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét